گیمیفیکیشن، یک مفهوم فراگیر در دنیای دیجیتال است که ابتکارات جدیدی را در طراحی و تجربه کاربری وب سایتها و برنامههای موبایل به ارمغان میآورد. این مفهوم به کارگیری عناصر و مکانیزمهای مشابه با بازیها در محیطهای غیربازی را به منظور، تشویق به مشارکت بیشتر کاربران و افزایش تعامل آنها با برندها را مد نظر دارد.
گیمیفیکیشن از عناصری مانند نقاط، سطوح و جوایز استفاده میکند تا کاربران را وادار به انجام وظایف مشخص و ایجاد ارتباط عمیقتر با برند کند. هدف اصلی این رویکرد، ایجاد یک تجربه کاربری جذاب و پر انگیزه است که کیفیت و مدت زمان مشارکت کاربران را افزایش دهد.
در این مقاله بررسی اصول و عناصر کلیدی گیمیفیکیشن، پیامدهای مثبت آن بر وب سایتها و راهکارهای پیادهسازی آن در طراحی وب سایتها خواهیم پرداخت. علاوه براین، سوالاتی مانند: چگونه میتوان گیمیفیکیشن را در وب سایتها به کاربرد؟ چه فوایدی میتوان از این رویکرد دریافت کرد؟ چه راهکارهایی برای افزایش اثربخشی گیمیفیکیشن در وب سایت مورد نظرمان وجود دارد؟ نیز مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
تعریف گیمیفیکیشن
گیمیفیکیشن یک رویکرد استراتژیک است که از عناصر بازی برای تحریک، مشارکت و تعامل کاربران استفاده میکند. و به وب سایتها و برنامهها کمک میکند تا تجربه کاربری جذاب و مشوقی را برای کاربران خلق کنند.
یک شرکت فروشگاهی آنلاین تصمیم میگیرد از گیمیفیکیشن برای جذب و حفظ مشتریان خود استفاده کند. آنها یک برنامه وفاداری راهاندازی کردهاند که باعث ایجاد انگیزه و تعامل بیشتر کاربران با سایت آنها میشود.
مثالی از گیمیفیکیشن
هر بار که کاربران خریدی انجام میدهند یا به فعالیتهایی مانند نظر دادن به محصولات، به اشتراک گذاشتن لینک فروشگاه با دوستان و خرید محصولات از دستهبندیهای مختلف مشغول میشوند، امتیازهایی به حساب کاربری آنها اضافه میشود. همچنین، با تکمیل مراحل خاصی مانند ثبت نام، خرید اول، یا رسیدن به سطوح مختلف در برنامه، کاربران به جوایز و تخفیفهای ویژه دسترسی پیدا میکنند.
به عنوان مثال، وقتی کاربر به سطح بالاتری ارتقا پیدا میکند، به او امتیازات بیشتری و سطوح تخفیف بیشتری تعلق میگیرد. همچنین، امکانات اضافی مانند پیشنهادات محصولات بر اساس سابقه خرید و سلیقه کاربر و همچنین دسترسی به فروش ویژه و رویدادهای اختصاصی برای اعضا فعال شده است.
با این رویکرد گیمیفیکیشن، فروشگاه آنلاین توانسته است تعامل بیشتری با مشتریان خود داشته باشد و آنها را به خرید مکرر و بیشتر ترغیب کند. این روش علاوه بر بهبود تجربه کاربری، باعث ایجاد احساس ارزشمندی در مشتریان و تشویق آنها به شرکت فعالتر در فعالیتهای فروشگاه میشود.
بیشتر بدانید: روش های کسب درآمد از وب سایت
بازی چیست؟
بازی، به فعالیتی اشاره دارد که به طور عمدی و برای سرگرمی، تفریح، یادگیری و تعامل به وجود میآید. ریشههای شکلگیری بازی در تاریخ بشر بسیار قدیمی است و به عنوان یک جزء طبیعی از فرهنگ و تمدن انسانها محسوب میشود.
یکی از دلایل شکلگیری بازی، در طبیعت و رفتار حیوانات است. بسیاری از حیوانات در طول زندگی خود بازی میکنند. این بازیها ممکن است به عنوان تمرین مهارتها، تقویت ارتباطات اجتماعی، رقابت و تسلط بر موقعیتهای جدید عمل کنند. انسان نیز از این الگوی بازی حیوانات الهام گرفته و آن را به صورتی خلاقانه و پیچیدهتر درک کرده است.
در تاریخ انسان، بازی به عنوان یک ابزار آموزشی در نقاط مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. بازیها به افراد کمک میکنند تا مهارتهای مهمی را به صورت سرگرمکننده و تحت فشار کمتری یاد بگیرند. این امر به خصوص در کودکی مؤثرتر است و بازیها به عنوان یک روش طبیعی و لذتبخش برای یادگیری، مشاهده و حل مسئله استفاده میشوند.
انگیزه انسان ها در بازی
انگیزه انسان در بازی میتواند به دو شکل زیر توصیف شود:
لذت و سرگرمی: بازیها به انسانها فرصتی را میدهند تا لحظاتی از خستگی روزمره فرار کنند و از سرگرمی و لذت بردن از فعالیتهای خلاقانه و پرهیجان لذت ببرند. بازیها به عنوان یک محیط آزاد و مجهز به قوانین خاص، امکاناتی را برای خلق و خوشگذرانی فراهم میکنند.
رقابت و پیشرفت: برخی از انسانها در بازیها انگیزه قوی به رقابت و پیشرفت دارند. آنها به دنبال بهبود عملکرد خود، شکست دادن رکوردها و دستیابی به سطوح بالاتر هستند. این انگیزه میتواند باعث تعهد و تلاش بیشتر در بازی شود و احساس رضایت و اعتماد به نفس را به همراه داشته باشد.
انگیزههای مختلف در بازیها میتوانند به تجربه لذت بردن، رقابت، پیشرفت، تسلط، خلاقیت و احساس ارتباط اجتماعی نزدیک با دیگران برمیگردند. هر فرد ممکن است ترکیبی از این انگیزهها را در بازیها تجربه کند و آن را به عنوان یک فرصت برای خوشگذرانی و رشد فردی مشاهده کند.
طراحی رفتارهای مطلوب در بازی ها
طراحی رفتارهای مطلوب در بازیها شامل ایجاد و تعیین الگوها و اقداماتی است که بازیکنان را در جهت تجربه مثبت و لذتبخش بازی هدایت کند. این رفتارها با هدف ایجاد تعامل مفید، ارتباط موثر و تعادل مناسب در بازی طراحی میشوند. در زیر به برخی از جنبههای مهم در طراحی رفتارهای مطلوب در بازیها اشاره میکنم:
تعیین هدف: بازیها باید هدف مشخصی داشته باشند تا بازیکنان را درگیر کنند. هدفها باید قابل دستیابی و الهامبخش باشند و بازیکنان را به فعالیت و تلاش بیشتر ترغیب کنند.
ارائه چالش: بازیها باید چالشهای مناسبی داشته باشند که به بازیکنان امکان پیشرفت و رشد را بدهند. چالشها باید به تدریج سختتر شوند و بازیکنان را به بهبود مهارتهای خود تشویق کنند.
پاداشها و تشویقها: بازیها باید سیستمی از پاداشها و تشویقها را برای بازیکنان فراهم کنند. این پاداشها میتوانند شامل امتیازات، مدالها، مراحل جدید، آیتمهای قابل بهبود و… باشند. این تشویقها بازیکنان را تحریک میکنند تا بهترین عملکرد خود را ارائه دهند.
تعامل اجتماعی: بازیها میتوانند امکاناتی را برای تعاملات اجتماعی بین بازیکنان ارائه دهند. این تعاملات شامل همکاری، رقابت، تیمبازی و تبادل اطلاعات است که بازیکنان را به ارتباط با دیگران تشویق میکند و تجربه اجتماعی برای آنها ایجاد میکند.
حس تعلق و ارتباط: بازیها باید بازیکنان را درگیر کننده و به آنها حس تعلق و ارتباط با دنیای بازی بدهند. این میتواند از طریق داستان، شخصیتها، طراحی صوتی و گرافیکی، جهان بازی و… ایجاد شود.
روانشناسی رقابت چیست؟
روانشناسی رقابت به مطالعه و تحلیل رفتارها، فرآیندها و اثرات رقابت در روان انسان میپردازد. این حوزه روانشناسی بررسی میکند که چگونه رقابت و مسابقه در زندگی فردی و اجتماعی تأثیر میگذارد و چگونه عواقب روانی و احساسی را در افراد ایجاد میکند.
روانشناسی رقابت به مسائل مختلفی اشاره میکند، از جمله:
انگیزه: رقابت میتواند انگیزه و تمایل افراد را به رشد و پیشرفت افزایش دهد. رقابت میتواند باعث افزایش تلاش و عملکرد بهتر شود و فرد را ترغیب به دستیابی به نتایج مطلوب کند.
هویت و خودشناسی: رقابت میتواند بر هویت و خودشناسی فرد تأثیر بگذارد. فرد ممکن است خود را با دیگران مقایسه کند و تلاش کند تا در رقابت با دیگران برنده شود. این مقایسه ممکن است باعث ارزیابی خود و احساس موفقیت یا شکست در مقابل دیگران شود.
استرس و فشار: رقابت ممکن است باعث افزایش استرس و فشار در افراد شود. فشارهای رقابتی میتوانند احساسات ناامنی، نگرانی و استرس را در افراد به وجود آورده و به عواقب منفی مانند اضطراب، افسردگی و سوءتغذیه منجر شوند.
رفاه و رضایت: رقابت موفق میتواند به رفاه و رضایت افراد کمک کند. افرادی که در رقابتهای سالم و منصفانه موفقیتآمیز هستند، ممکن است احساس رضایت بیشتری نسبت به خود و دیگران داشته باشند.
روابط اجتماعی: رقابت میتواند روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد. رقابت گاهی میتواند باعث رقابت بیش از حد و تعارض در روابط شود و در برخی موارد ممکن است روابط را تقویت و تعاملات اجتماعی را بهبود بخشد.
مهم است بدانیم که رقابت درست و سالم میتواند به ما کمک کند تا بهتر شویم و رشد کنیم، اما رقابت نباید به شکلی برانگیزاننده و غیرسالم تبدیل شود که باعث تنشها و مشکلات روانی و اجتماعی شود. بنابراین، درک و آگاهی از تأثیرات روانشناختی رقابت و استفاده از راهکارهای سازنده میتواند به ما در مدیریت بهتر رقابتها کمک کند.
تکنیک های استفاده شده در گیمیفیکیشن
استفاده از اصول و عناصر بازیسازی در سایر حوزهها به منظور افزایش مشارکت، انگیزه و تعامل کاربران است. در زیر به برخی از ابزارها و تکنیکهای استفاده شده در گیمیفیکیشن اشاره میکنم:
1. نقشهی پیشرفت (Progress Map):
این ابزار برای نشان دادن مراحل و فرآیند پیشرفت کاربر در یک سیستم گیمیفیکیشن استفاده میشود. برای مثال، در یک برنامهی ورزشی، نقشهی پیشرفت میتواند نشان دهندهی مراحل تمرین، اهداف و انجام فعالیتها باشد.
2. بدلسازی (Badges):
بدلها نمادهای کوچکی هستند که به کاربران در نتیجهی دستاوردها یا عملکردهای خاصی اهدا میشوند. این بدلها میتوانند به عنوان نشانههای افتخار و انگیزهبخش برای کاربران عمل کنند.
3. جایزهها (Rewards):
جایزهها در گیمیفیکیشن به عنوان انگیزهدهندههایی برای انجام فعالیتها و دستیابی به هدف مورد نظر استفاده میشوند. این جوایز میتوانند شامل امتیازات، سکهها، سطوح بالاتر، محتوای اضافی و موارد دیگر باشند.
4. مسابقات و رتبهبندی (Leaderboards):
این ابزار به کاربران اجازه میدهد تا با سایر افراد در یک ردهبندی مقایسه شوند و در صدر آن قرار بگیرند. این ابزار میتواند رقابت و انگیزه بین کاربران را افزایش دهد.
5. چالشها (Challenges):
چالشها میتوانند به کاربران وظایف یا مسئولیتهایی را ارائه دهند که آنها باید آنها را انجام دهند. پیشرفت در چالشها میتواند به کاربران جوایز و امتیازاتی را فراهم کند.
6. سطوح و مراحل (Levels and Stages):
استفاده از سیستم سطوح و مراحل در گیمیفیکیشن به کاربران اجازه میدهد تا در طول زمان به سطوح بالاتر دست یابند. هر سطح میتواند با محتوای جدید، چالشها و امتیازات بیشتر همراه باشد.
7.نمودار پیشرفت (Progress Bar):
نمودار پیشرفت یک ابزار گیمیفیکیشن است که به کاربران نشان میدهد چقدر در پیشرفت به سوی هدف قرار دارند. این نمودار میتواند باعث افزایش انگیزه و تعامل کاربر با سیستم شود.
9. راهنما و آموزش (Tutorials and Guides):
استفاده از راهنماها و آموزشها در گیمیفیکیشن میتواند به کاربران در یادگیری و استفاده از سیستم کمک کند. این راهنماها معمولاً به صورت تعاملی و بازیسازی شده ارائه میشوند.
10. سنجش و بازخورد (Assessment and Feedback):
استفاده از سیستمهای سنجش و بازخورد در گیمیفیکیشن میتواند به کاربران کمک کند تا پیشرفت خود را بسنجند و از راهنمایی و بازخورد دریافت کنند.
ویژگیهای گیمیفیکیشن موفق چیست؟
برای طراحی گیمیفیکیشن موفق، باید نیازها و ویژگیهای خاص هر سامانه یا فعالیت را در نظر گرفت و به آنها پاسخ داد. برای مثال، در یک برنامه تمرین ورزشی، هدفمندی میتواند بهبود عملکرد ورزشی باشد و چالشها میتوانند شامل تمرینهای متنوع و سختتر شدن آنها با پیشرفت باشند. در حالی که در یک برنامه آموزشی آنلاین، هدفمندی میتواند بهبود مهارتهای آموزشی باشد و چالشها میتوانند شامل تمرینهای عملی، آزمونها و رقابتهای آموزشی باشند. به این ترتیب، طراحی گیمیفیکیشن باید با نیازها و هدف اصلی فعالیت هماهنگی شده تا تاثیر بالایی در بر داشته باشد.
بیشتر بدانید: طراحی بیزینس پلن چگونه است؟
نمونههای از گیمیفیکیشن موفق
در اینجا نمونه های موفقی از گیمیفیکیشن را برای شما مثال زده تا با بررسی هر یک به درک بهتری از مفهوم و فواید گیمیفیکیشن در بازاریابی و فروش برسید:
اپلیکیشن کتابراه
برنامه کتابراه از گیمیفیکیشن بهره میبرد تا کاربران را ترغیب به خرید بیشتر کتابهای الکترونیک کند و همچنین ارتباط و تعامل بین کاربران را ترویج دهد. در زیر توضیحاتی درباره چگونگی استفاده از گیمیفیکیشن در این نرمافزار آمده است:
امتیازات خرید: با خرید کتابها در اپلیکیشن یا وب سایت، کاربران امتیازاتی دریافت میکنند. این امتیازات بر اساس مقدار سفارش تعیین میشود. به عنوان مثال، اگر هزینه خرید یک کتاب 90,000 تومان باشد، کاربر 900 امتیاز دریافت میکند. این امتیازات میتوانند به صورت خودکار به حساب کاربری کاربر اضافه شوند.
امتیازات بر اساس نوشتن نقد و نظر: کاربران میتوانند با نوشتن نقد و نظر برای کتابها، امتیازات بیشتری را کسب کنند. برای مثال، هر نقد مثبت یا نظر مفید میتواند به کاربر یک مقدار امتیاز اضافی اعطا شود.
تخفیفهای بر اساس امتیازات کسب شده: با جمع شدن امتیازات، کاربران میتوانند تخفیفهایی در خریدهای بعدی خود دریافت کنند. برای مثال، با کسب 1500 امتیاز، کاربر میتواند کد تخفیفی دریافت کند که به ازای آن میتواند در خریدهای بعدی از تخفیفهای خاصی بهرهمند شود. به عنوان مثال، میتواند 40% تخفیف در خرید کتابهای متنی و 30% تخفیف در خرید کتابهای صوتی دریافت کند.
دریافت نشان: به ازای فعالیت تان در اپلیکیشن و کتاب های خریداری شده نشان هایی را دریافت می کنید. برای مثال خرید مدال خرید اولین کتاب، مدال خرید 400 هزارتومان کتاب، مدال نوشتن 5 نظر در اپلیکیشن، مدال نوشتن 5 نقد کتاب در کتابراه، مدال خرید 2 میلیون کتاب و…
در نتیجه، با اعمال این سیستم گیمیفیکیشن، کاربران ترغیب میشوند بیشتر از برنامه استفاده کنند، کتابهای بیشتری را خریداری کنند و نیز نظرات و تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. این امر باعث افزایش فروش، افزایش تعامل کاربران میشود.
دیجی کالا
دیجی کلاب، به عنوان یک سیستم موفق گیمیفیکیشن در دیجی کالا، به کاربران امکان میدهد تا از طریق مشارکت در فعالیتهای مختلف امتیازات بدست آورند و با استفاده از این امتیازات، جوایز و تخفیفهای منحصر به فرد را دریافت کنند. این سیستم از اجزای زیر تشکیل شده است:
ماموریتها و امتیازات: دیجی کلاب با تعریف ماموریتهای مختلف به کاربران امتیاز میدهد. این ماموریتها میتوانند شامل خرید محصولات، نوشتن نقدها و نظرات، بازدید روزانه از وب سایت و بسیاری از فعالیتهای دیگر باشند. با تکمیل هر ماموریت، کاربران امتیازاتی دریافت میکنند که بر اساس میزان امتیاز بدست آمده، میتوانند در قرعهکشیهای فصلی شرکت کنند و جوایزی را برنده شوند.
قرعهکشی و جوایز: با استفاده از امتیازات کسب شده، کاربران میتوانند در قرعهکشیهای فصلی شرکت کنند. با هر ۱۰ امتیاز کسب شده، یک شانس شرکت در قرعهکشی دریافت میکنند. جوایز این قرعهکشیها میتوانند شامل تخفیفهای ویژه، جوایز نفیس و امکانات منحصر به فرد باشند. برندگان قرعهکشی با تماس از طریق اطلاعات تماس ثبت شده در حساب کاربری خود اعلام میشوند و هماهنگیهای لازم برای تحویل جوایز به ایشان انجام میشود.
گیک نت: بخش گیک نت در دیجی کلاب به کاربران این امکان را میدهد تا با بازی کردن در بازیهای آنلاین، جوایز نفیسی را کسب کنند. کاربران میتوانند بازی مورد علاقه خود را انتخاب کرده و بازی را تا تارگت مشخص شده پیش ببرند. در صورت موفقیت در بازی، مستعد دریافت جایزه تعیین میشوند.
بازدید روزانه: با بازدید روزانه از وب سایت دیجی کالا، کاربران میتوانند امتیازات خود را افزایش دهند. این امر، باعث افزایش وفاداری مشتریان و ارسال سیگنال مثبتبه موتورهای جستجوگر برای افزایش بازدید و ماندگاری کاربران بر روی وب سایت میشود.
دیجی کلاب به عنوان یک سیستم گیمیفیکیشن موفق در دیجی کالا عمل میکند. با ارائه ماموریتها و امتیازات، کاربران ترغیب به مشارکت فعال در فعالیتهای مختلف میشوند و با استفاده از امتیازات کسب شده، میتوانند در قرعهکشیها شرکت کنند و جوایز منحصر به فرد را برنده شوند. همچنین، بخش گیک نت به کاربران امکان میدهد بازی کردن و پیشرفت در بازیهای آنلاین، جوایز نفیسی را کسب کنند. در کنار اینها، بازدید روزانه از وب سایت نیز امتیازات را افزایش میدهد و به افزایش وفاداری مشتریان و ماندگاری آنها کمک میکند.
مزایای گیمیفیکیشن دربازاریابی و فروش
گیمیفیکیشن، به عنوان یک روش موثر در بازاریابی و فروش، از طریق استفاده از المانها و مکانیزمهای مشتق شده از بازیها و سیستمهای بازیهای ویدئویی، مشتریان را تحریک میکند تا در فعالیتهای مرتبط با محصول یا خدمت مشارکت کنند و از طریق این مشارکتها، مزایایی را کسب کنند. در زیر، تأثیر گیمیفیکیشن در بازاریابی و فروش را بررسی میکنیم:
جذب و توجه مشتریان: استفاده از عناصر گیمیفیکیشن مانند مسابقات، جوایز و امتیازات، مشتریان را به سمت برند یا محصول جذب میکند. بازیها و رقابتها جذابیت و هیجان را برای مشتریان ایجاد میکنند و آنها را ترغیب میکنند تا در فعالیتهای مشخصی شرکت کنند.
افزایش وفاداری مشتریان: استفاده از گیمیفیکیشن به مشتریان امکان میدهد تا از طریق مشارکت فعال در فعالیتهای برند، امتیازات و جوایز کسب کنند. این امتیازات و جوایز، مشتریان را تشویق میکند تا به برند وفادار باشند و برای کسب امتیازات بیشتر و جوایز بزرگتر، به فعالیت بیشتری در رابطه با برند مشارکت کنند.
ایجاد تعامل بیشتر با مشتریان: گیمیفیکیشن میتواند تعامل بین برند و مشتری را افزایش دهد. بازیها، مسابقات و چالشها، مشتریان را به ارتباط بیشتر با برند ترغیب میکند و آنها را مجذوب محتوا و پیام برند میکند.
ترویج و پخش ویدئوی محتوا: بازیها و مسابقات گیمیفیکیشن، مشتریان را ترغیب میکند تا در فعالیتهایی شرکت کنند که به اشتراک گذاری محتوا و ویدئوهای مرتبط با برند منتهی میشود. این امر، باعث ترویج برند و پخش ویدئوهای مرتبط با آن میشود و به افزایش شناخت و آگاهی مشتریان درباره برند کمک میکند.
ایجاد تعامل بر روی رفتار مشتریان: گیمیفیکیشن میتواند رفتار مشتریان را تغییر دهد و به آنها تحریک میدهد تا عملیات خاصی را انجام دهند. مثلاً، ارائه امتیازات و جوایز برای خریدهای بیشتر میتواند مشتریان را ترغیب کند تا بیشتر از برند خرید کنند و امتیازات بیشتری کسب کنند.
جمعآوری دادهها و تحلیل: با استفاده از گیمیفیکیشن، برندها میتوانند دادههای مربوط به رفتار و تعامل مشتریان را جمعآوری کنند و آنها را تحلیل کنند. این دادهها میتوانند به برند کمک کنند تا افزایش فهم خود از مشتریان و الگوهای رفتاری آنها را داشته باشد و استراتژیهای بازاریابی و فروش مناسبتری را به کار گیرد.
ایجاد تجربه کاربری ممتاز: استفاده از عناصر گیمیفیکیشن میتواند تجربه کاربری را برای مشتریان بهبود بخشد. بازیها و رقابتها میتوانند فرآیند خرید را جذابتر و هیجانانگیزتر کنند و مشتریان را به ادامه تعامل با برند ترغیب کنند.
گیمیفیکیشن در بازاریابی و فروش میتواند اثربخش باشد و به برندها کمک کند تا تعامل بیشتری با مشتریان برقرار کنند، وفاداری آنها را افزایش دهند و رفتار مشتریان را به سمت هدفهای مورد نظر هدایت کنند. با این حال، برای استفاده موثر از گیمیفیکیشن، برند باید به دقت استراتژیها و مکانیزمهای گیمیفیکیشن خود را طراحی و اجرا کند و به نیازها و علاقههای مشتریان توجه کند.
بیشتر بدانید: سیستم سازی کسب و کار